images_mahsulat_ozon-zani سیستمهای ازن زنی

مفاهیم اولیه ی گندزدایی
گندزایی عبارتست از غیر فعال نمودن ارگانیزم های بیماری زای موجود در آب همچون باکتری ها، ویروس ها و یا انگل ها. گندزدایی متفاوت از بحث استریلیزه کردن که هدف آن از بین بردن تمام میکروب ها است، می باشد. عمل میکروب زدایی گندزداها بر پایه واکنشهای اکسایش-کاهش است. بنابراین، ضریب تاثیر گندزداهای شیمیایی مستقیما وابسته به ظرفیت اکسیداسیون است که خود آن به دما و pH مرتبط است. شیوه کار عامل گندزدا وابسته به طبیعت میکروارگانیسم و ساختار شیمیایی آن است. بعنوان یک قاعده:
– در مورد باکتری، واکنش اکسنده غشای سلولی را متخلخل تر کرده و اسید نوکلئیک ماکرومولکول ها ( DNA،RNA ) را متاثر کرده که در تولید مثل آنها را مختل می کند.
– در مورد ویروس ها، اکسنده به داخل کپسول پروتیینی نفوذ کرده و پروتیین های DNA یا RNA تغییر می دهد.
عموما ثابت شده است که غیر فعال سازی میکروبی از سینتیک قانون Chick-Watson پیروی می کند        (N=N0.exp(-k.D.T

که N­0 و N به ترتیب غلظت میکروب قبل و بعد از زمان عملیات T، D مقدار اکسنده جذب شده (غلظت C برای عاملهای شیمیایی یا شدت تشعشع برای امواج فرابنفش) و k ثابت سرعت است. اهمیت میانگین مقاومت میکروب در برابر گندزداهای شیمیایی در شکل زیر مشخص شده است:

که N­0 و N به ترتیب غلظت میکروب قبل و بعد از زمان عملیات T، D مقدار اکسنده جذب شده (غلظت C برای عاملهای شیمیایی یا شدت تشعشع برای امواج فرابنفش) و k ثابت سرعت است. اهمیت میانگین مقاومت میکروب در برابر گندزداهای شیمیایی در شکل زیر مشخص شده است:

                                                                images_mahsulat_miyanginmoghavemat سیستمهای ازن زنی

پدیده های دیگری نیز هنگام ارزیابی کیفیت گندزدایی باید مدنظر قرار گیرند:
– پسماند اکسنده
– رشد مجدد میکروارگانیزم ها تحت تاثیر مکانیزم بازیابی.

اکسنده ها و گندزداها
*اکسیژن
*کلر و هیپوکلریت
*دی اکسید کلر
* ازن
*پرمنگنات
*پراکسید هیدروژن
* پرتودهی UV

ازن چیست؟ 
ازن گازی است که بطور طبیعی در استراتوسفر در اثر واکنش پرتوهای فرابنفش ساطع شده بر روی مولکول های اکسیژن تشکیل می شود. در نتیجه، در برابر پرتوهای خطرناک فرابنفش (UV) حفاظت ایجاد می کند. همانطور که فرمول شیمیایی O3 نشان می دهد، ازن از سه اتم اکسیژن تشکیل شده است.

Gramme-molecular weight 48 g.mol-1
Physical state at 15 °C Gas
Melting Point -193 °C
Boiling Point -111.9 °C
Critical Temperature -12.1 °C
Critical Pressure 5460 kPa
Density compared with air: 1.657
Gas density (0 °C and 101.325 kPa) 2.144 g.L-1
Solubility in winter at 20°C(101.325 kPa)    0.24 mg.L-1 per mg.L-1 of gas   

ازن زیاد در آب انحلال پذیر نیست. حلالیت ازن با افزایش دما یا کاهش غلظت ازن در گاز کم می شود.
همانطور که ازن در آب شکسته می شود، یک مکانیزم واکنش زنجیره ای پیچیده تحت تاثیر ماده متنوع حل شده موجود در آب یا آزاد شده هنگام فرآیند تصفیه اتفاق می افتد. این مکانیزم به این صورت است:
– توسط یون هیدروکسید (pH بالا)، پراکسید هیدروژن(هنگام اکسیداسیون ترکیبات آلی تشکیل می شود)، یون آهن آغاز می شود.
– توسط ترکیبات گروه آریل، اسیدهای فرمیک و گلیوکسیلیک، الکل های اولیه و ثانویه منتشر می شود
– توسط مهارکننده هایی که رادیکال های هیدروکسیل مصرف می کنند: یون های کربنات و بی کربنات، یون فسفات غلیظ، اسید استیک، الکل های نوع سوم، ترکیبات گروه آلی آلکیل پایان می یابد.
بنابراین، زمان عمر ازن حل شده به تمام پارامترهای بالا بستگی دارد.
شیمی ازن در آب با دو گونه از واکنشها توجیه می شود:
می تواند مستقیما در فرم مولکولی خود فعالیت کند یا می تواند توسط چندین مکانیزم شکسته شده و در نتیجه باعث تشکیل رادیکال هیدروکسیل OH°، اکسنده ای که حتی قوی تر از ازن نیز می باشد( E°=2.80V)، شود.
اکسیداسیون لایه M می تواند همزمان بوسیله دو واکنش نشان داده شده در شکل انجام گیرد. گرچه در عمل، فعالیت یکی از گونه های اکسنده ها- رادیکال هیدروکسیل یا ازن – وابسته به شرایط متوسط (عمدتا pH)، سرعتی که ازن با ترکیبات موجود واکنش می دهد، ماهیت محصولات تشکیل شده( توانایی سرعت بخشیدن یا کاهش سرعت شکستن ازن را دارند)، دارد.
شیوه های گوناگونی که ازن با ترکیبات آلی واکنش می دهد می تواند در دسته بندی سه دسته زیر استفاده شود:
– ترکیبات آروماتیک و آلیفاتیک غیر اشباع به راحتی اکسید می شوند،
– ترکیبات اشباع و غیر اشباع هالوژن دار نسبتا کم تجزیه می شوند
– ترکیباتی که هیچ پیوند C-H ندارند، همچون تتراکلرومتان یا پنتاکلروفنل به طور کلی خنثی هستند.
ازن قوی ترین اکسنده شیمیایی است که در تصفیه آب مورد استفاده قرار می گیرد. همچنین، فعالیت آن بر روی عوامل بیماری زا مستقل از pH نیست. گرچه، پایداری کم آن استفاده از اکسنده ای پایدار را برای توزیع آب در شبکه اجباری می نماید.